Lichamelijke Opvoeding
Profiel en invulling van het vak
Het vak Lichamelijke opvoeding wordt aangeboden aan alle leerjaren en niveaus. Hierin staat het bewegen centraal, samen met teamsport, lichamelijke ontwikkeling, erbij horen, samenwerken, leren vertrouwen en bewegen aan de hand van verschillende sporten.
Koppeling met burgerschap en belevingswerelden
Belevingswereld | Invulling |
Status | De mogelijkheid om je te kunnen omkleden als meisje in de jongenskleedkamer, omdat hij zich meer jongen voelt, en andersom. Leerlingen die zich liever omkleden in een andere plek omdat ze zich niet als jongen of meisje beleven. |
Lidmaatschap | Zie Alle drie |
Activiteit | Zie Alle drie |
Alle drie | Stagelopen bij een vereniging om te leren lesgeven. Maatschappelijke inzet bij een vrijwilligersvereniging. Buiten de les: Optioneel/potentieel: Bergsportkamp naar het buitenland, in de bergen, je moet het samen doen. |
Tips en vragen
Besteed expliciete aandacht aan lid zijn van de groep in de klas. Je hoort erbij en je bent samen één team.
Besteed expliciete aandacht aan samenwerken, hulpverlenen, fysiek helpen bij opdrachten en er te zijn om op elkaar te kunnen vertrouwen.
Wees je bewust van je verantwoordelijkheid in de groep: zorg dat je er bent en wees op tijd.
Laat spullen zo voor iemand achter dat de ander ermee verder kan en ze goed kan vinden.
Doe Groene Spelen met elkaar: activiteiten om samenwerking te oefenen.
Maak de onderlinge verbinding het belangrijkst: persoonlijke gesprekken n.a.v. een opmerking zoals ‘kanker’ of ‘homo’.
Besteed aandacht aan groepsvorming en groepsdynamiek. Stel regels op. Wees neutraal in het benoemen van groepen: ‘groep 1’ en ‘groep a’ in plaats van ‘de eerste groep’ en ‘de tweede groep’.
Laat leerlingen er zijn zoals ze zijn: of ze jongen, meisje of iets er tussenin zijn en creëer een omgeving waarin het kan.
De belevingswerelden status, lidmaatschap en activiteit hebben de mogelijkheid om hierin te passen wanneer het programma hier meer op kan worden toegespitst, zodat het meer expliciet aanwezig is.
Duits
Profiel en invulling van het vak
Bij het vak Duits leer je je uitdrukken in de Duitse taal. In alle aspecten van Duits kunnen alle (maatschappelijke) onderwerpen gebruikt worden. Er is een directe link met hoe je naar de samenleving kijkt. Dit leidt tot bewustwording. In de onderbouw zijn voornamelijk elementen van lidmaatschap en activiteit verweven. Hierbij gaat het over het leven in de maatschappij in Duitsland. Hoe dit wordt gedaan kan worden vergeleken met hoe men leeft in Nederland. Dat maakt dat er een vergelijking kan worden gemaakt, wat relevant is voor ‘lidmaatschap’. In de bovenbouw zijn voornamelijk elementen van activiteit en status verweven. Bij activiteit wordt gevraagd om de mening van leerlingen over maatschappelijke onderwerpen, in het Duits. Ook wordt ingegaan op de Tweede Wereldoorlog in Duitsland.
Koppeling met burgerschap en belevingswerelden
Belevingswereld | Invulling |
Status | Tweede Wereldoorlog in Duitsland |
Lidmaatschap | Onderbouw: Stukje aan de hand van het boek Hoe gaat ‘dat’ in Duitsland? Tradities met kerst Lid van de EU Duitsland is een buurland Duitsland als land Politiek van Duitsland Duitsland georganiseerd in ‘Bundesländer’, deze moeten ze ook kunnen benoemen (onderdeel van het boek) Duitse schoolsysteem, ook gerelateerd aan de Bundesländer (dus verschillende aanpakken) Duitsland als buurland Duitsland als handelspartner, Duits als handelstaal Berlijnse muur |
Activiteit | Onderbouw: Vergelijkingen in mensen die het land (kunnen) besturen: bijvoorbeeld Hitler en Wilders Clichés en stereotypen in Duitsland Projecten: Hoe wonen Duitsers? Kopen vs. huren Bovenbouw: Tweede Wereldoorlog Maatschappelijke onderwerpen in het Duits Buiten de les: Havo 4 en vwo 5 gaat op excursie naar Berlijn. Leerlingen die Goethe Deutch volgen gaan op excursie naar Düsseldorf |
Alle drie | N.v.t. |
Engels
Profiel en invulling van het vak
Bij het vak Engels leer je je uitdrukken in de Engelse taal. In alle aspecten van Engels kunnen alle (maatschappelijke) onderwerpen gebruikt worden. Er is een directe link met hoe je naar de samenleving kijkt. Dit leidt tot bewustwording. Onderwerpen die worden behandeld zijn: verschillen in de samenleving, (expliciet) inclusiviteit, mensen met verschillende huiskleuren, slavernij, Rosa Parks, segregatie waaronder in Zuid-Afrika, een terugblik verder in de geschiedenis als het gaat om literatuur, de rol van vrouwen en het belang van eer. Door de onderwerpen te behandelen kan het perspectief van het boek breder getrokken worden.
Koppeling met burgerschap en belevingswerelden
| Belevingswereld | Invulling |
| Status | Het behandelen van onderwerpen zoals die van mensen met verschillende huidskleuren, Rosa Parks, slavernij en segregatie waaronder in Zuid Afrika. |
| Lidmaatschap | Directe link van behandelde onderwerpen naar de samenleving die leidt tot bewustwording. Voorbeelden van onderwerpen: mensen met verschillende huidskleuren, Rosa Parks, slavernij en segregatie waaronder in Zuid Afrika. Onderwerpen m.b.t. de EU zoals de Brexit. Het vergelijken van de Engelse burger met de Nederlandse burger |
| Activiteit | Schoolreis naar Londen. Het gaat met name om leren over de cultuur en kennismaken met tradities. Het bezoeken van bekende plaatsen, zoals theater, het National History Museum, London Walk, British Museum, Victoria and Albert Museum, Science Museum, Tower of London, etc. Onderwerp aankaarten bij het behandelen van startzinnen, zoals Boris Johnsson. Stellingen: ben je voor of tegen Brexit? Hierbij vorm je gelijk een mening Buiten de les: Excursie naar Londen |
| Alle drie | N.v.t. |
Tips en vragen
Basiskennis en basisvaardigheden zijn belangrijk om de Engelse taal te leren. Literatuur is bedoeld voor leesplezier en het maken van leesmeters.
Tip werkvorm: Werkvormen waarbij leerlingen zelf aan de slag gaan met onderwerpen. Bijvoorbeeld de module over slavernij: De leerlingen krijgen korte fragmenten te zien. Daarbij krijgen ze de opdracht om een korte reportage, een video of een presentatie te maken. Zo wordt het tevens samenhangend met de eindtermen.
Frans
Profiel en invulling van het vak
Bij het vak Frans leer je je uitdrukken in de Franse taal. In alle aspecten van Frans kunnen alle (maatschappelijke) onderwerpen gebruikt worden. Er is een directe link met hoe je naar de samenleving kijkt. Dit leidt tot bewustwording. Er is voornamelijk focus op het leren van de Franse taal. De onderwerpen die behandeld worden kunnen wel vallen onder burgerschap. Dit kan voornamelijk gezien worden bij de belevingswereld ‘Status’.
Koppeling met burgerschap en belevingswerelden
Belevingswereld | Invulling |
Status | Bovenbouw: De boeken die gelezen worden, zetten de leerlingen aan tot reflectie. Bijvoorbeeld: ‘Le petit Prince’, waarin verschillende menselijke eigenschappen aan bod komen, zoals hebzucht en ijdelheid. Vwo 6: De stellingen en dilemma’s die in het Frans worden besproken (tevens onderdeel van het schoolexamen Spreekvaardigheid), gaan over actuele dilemma’s. Bijvoorbeeld: telefoon in de klas, wel of geen dierentuinen en plastische chirurgie. |
Lidmaatschap | N.v.t. |
Activiteit | Buiten de les: De derde klassen gaan (1 dag) op excursie naar Parijs. Leerlingen bezoeken een theatervoorstelling over een boek dat wordt gelezen, bijvoorbeeld de Klokkenluider van de Notre Dame. |
Alle drie | N.v.t. |
Nederlands
Profiel en invulling van het vak
Bij het vak Nederlands leer je je uitdrukken in de Nederlandse taal. Met name in debatten, kritische denkvaardigheden en argumentatie, leesvaardigheid (fictie, poëzie) en luisteren. In alle aspecten van Nederlands kunnen alle (maatschappelijke) onderwerpen gebruikt worden.
Er zit zowel kennis als vaardigheiAd in Nederlands. Er wordt veel aandacht besteed aan debatteren, kritische denkvaardigheden, argumentatieleer, het behandelen van actualiteiten waarbij het onderwerp leidend is, niet de tekst zelf. Voorbeelden van maatschappelijke onderwerpen zijn: diversiteit, paarse vrijdag, duurzaamheid en wel/geen vlees eten.
|
Belevingswereld
|
Invulling
|
|
Status
|
Behandelen van schrijfopdrachten over: ‘onaangepast gedrag’, ‘de slechterik in het verhaal menselijk maken’: ‘Met deze achtergrond is het begrijpelijk dat iemand doet zoals hij doet’.
Tegenargumentatie op basis van actuele onderwerpen
Het schrijven van artikelen en/of columns.
Vanaf klas 3 leren leerlingen nuance in argumentatie te herkennen in ‘simpele zinnetjes’.
Thema oorlog: Leerlingen mogen zelf een oorlogsverhaal kiezen: ‘Wat maakt dat een oorlogsverhaal?’
Jezelf kunnen en mogen zijn: wat is vrijheid? Vrijheid is in Nederland georganiseerd. Ethisch vraagstuk: vrijheid begint bij de ene waar deze bij een ander eindigt.
|
|
Lidmaatschap
|
Leerlingen van de Masterclass krijgen les in debatten en gaan naar ProDemos. Er wordt aandacht besteed aan fake nieuws.
|
|
Activiteit
|
Debatteren: luisteren, bronnen zoeken, je goed leren uitdrukken d.m.v. argumentatieleer.
Er is ruimte in de planners om actualiteiten (ook wel maatschappelijke onderwerpen) te kunnen behandelen. Het onderwerp is leidend en niet de tekst zelf.
Voorbeelden van onderwerpen: paarse vrijdag, diversiteit, duurzaamheid, vlees eten, etc.
|
|
Alle drie
|
Je leren uitdrukken, met name in debatten en met behulp van kritische denkvaardigheden en (tegen)argumentatie
|
Tips en vragen
Nederlands: Kan mogelijk schakelen met maatschappijleer vanwege actualiteiten en excursie naar ProDemos.
Nederlands: Kan mogelijk schakelen met filosofie vanwege het ethische vraagstuk à de vrijheid van de ene begint waar deze voor een ander eindigt.
Aardrijkskunde
Profiel en invulling van het vak
Het vak Aardrijkskunde is een keuzevak voor alle niveaus en gaat over verschillende invalshoeken waarmee men de aarde kan bekijken: vanuit de aarde zelf: het aardoppervlak natuur, milieu en landschap, demografie, topografie, en cultuur. Er wordt behandeld dat de verschillende aspecten van de wereld in relatie met elkaar kunnen worden gebracht. De belevingswerelden Status, Lidmaatschap en Activiteit passen hier goed bij.
Voorbeelden van onderwerpen zijn: Push en pull effect, conflicten m.b.t. cultuurgebieden, globalisering, geopolitieke en democratische processen en keuzevrijheid bij verschillende meningen. In het aanbod bij aardrijkskunde worden tevens onderzoeksvaardigheden behandeld en hebben de onderwerpen een sociologische inslag.
Koppeling met burgerschap en belevingswerelden
|
Belevingswereld
|
Invulling
|
|
Status
|
Geopolitieke en democratische processen en rechten. Bijvoorbeeld: Oorlogen en het effect daarvan op Nederland.
|
|
Lidmaatschap
|
Conflicten tussen verschillende culturen in cultuurgebieden met zich meebrengen.
Sociologische inslag bij het maken van een koppeling van Nederlander naar globalisering.
Omgaan met Taal binnen Brabant.
Het behandelen van keuzevrijheid bij verschillende meningen: creëer een veilige sfeer om uit te komen voor een politieke visie. Niet alleen klassikaal, maar ook de rol van de docent hierin.
|
|
Activiteit
|
Immigratie, diffusie en het immigratiemodel van Ullman: Push-pull effect.
Het journaal kijken en daarvan de essentie benadrukken.
Onderzoeksvaardigheden: vorm een visie op basis van wetenschappelijk bewijs en inhoud, i.p.v. ‘Facebook’-wijsheid.
Buiten de les:
Bezoek aan de Hightech Campus Eindhoven, komen in contact met Expats en/of bezoeken Smart City.
|
|
Alle drie
|
Globaliseringsproces: pro-/antigevoel binnen Nederland. Wat doet dat met de Nederlandse identiteit? Voorbeeld van een onderwerp: de zwarte pieten discussie.
Statusloosheid als de Nederlander
De de-industrialisatie van Eindhoven
Segregatie en kansenongelijkheid
Identiteit tussen man en vrouw. Bijvoorbeeld: Jongens (als identiteit) raken we kwijt.
Fysische gedeelte: Klimaatverandering.
Het begrijpen van het democratisch proces, persvrijheid, vrijheid van meningsuiting in het functioneren van de democratie.
De joods-christelijke identiteit t.a.v. christelijke normen en waarden en hierin grenzen stellen.
|
Economie
Profiel en invulling van het vak
Het vak Economie wordt aangeboden in klas 3, 4 en 5 en houdt zich bezig met keuzes die mensen maken bij productie, distributie en consumptie van goederen en diensten. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen macro-economie (zoals werkloosheid, inflatie), meso-economie en micro-economie, over het gedrag van bedrijven en consumenten.
De belevingswerelden Status, Lidmaatschap en Activiteit komen alle drie naar voren. Het maken van keuzes heeft effect op de maatschappij. Ook maatschappelijke economische effecten worden behandeld, zoals rijk versus arm en de loonkloof. Met betrekking tot de Brainportregio komen mensen van de Rabobank langs om lessen te geven in goede omgang met geld.
Koppeling met burgerschap en belevingswerelden
Belevingswereld | Invulling |
Status | Havo 5, vwo 5: Aandacht voor een Praktische opdracht over Gedragseconomie: rationele keuzes bij het aankopen van producten, de ‘juiste’ keuze maken met beperkt budget en opofferingskosten. Onderwerpen: Verplichting lid van een vakbond? Meelifter, moet een werkloze professor achter de kassa werken? Privacy vs. persoonsgebonden. Is het goed wanneer de prijzen van de overheid de markt beïnvloedt? Wat kan een consument doen om prijzen te beïnvloeden? Belastingstelsel. |
Lidmaatschap | Aandacht voor het belastingstelsel in Nederland Havo 4 en vwo 4: Aandacht voor particuliere verzekering en zorgverzekering, privatisering, vergrijzing, kinderen krijgen, kinderbijslag, rijk vs. arm, nivellering, loonkloof, gevolgen voor prijzen wereldhandel bij oorlog. |
Activiteit | Havo 3: Aandacht voor een project met de Rabobank. De Rabobank geeft drie gastlessen over omgaan met geld, tijdens de Week van het geld. |
Alle drie | Ruimte voor het bespreken van de economische situatie in eigen huis. Het is een lastig onderwerp om over te praten, dus het gebeurt niet snel. Eerder worden dit soort gesprekken in kleine groepjes of alleen met de docent of een medeleerling behandeld. |
Filosofie
Profiel en invulling van het vak
Het vak Filosofie wordt aangeboden in de Masterclass en in de bovenbouw van havo en vwo. Het is te kiezen als eindexamenvak. Het gaat over de manier waarop je samenleeft met andere mensen. Dit uit zich in thema’s als: Wie ben ik, Wie is de mens, kunst(uitingen), esthetica, basisbeginselen van ethiek, filosofische stromingen, sociale en politieke filosofie, antropologie en wetenschapsfilosofie. Er zijn overlappingen met andere vakken: Natuurkunde, Nederlands, Levensbeschouwing en Maatschappijleer.
Filosofie valt op alle vlakken samen met burgerschap. De belevingswerelden Status, Lidmaatschap en Activiteiten zijn er dus alle drie in verweven. Vooral in de bovenbouw van havo en vwo is dit merkbaar: daar worden maatschappelijke onderwerpen behandeld, en
Koppeling met burgerschap en belevingswerelden
Belevingswereld | Invulling |
Status | Zie Alle drie |
Lidmaatschap | Zie Alle drie |
Activiteit | Zie Alle drie |
Alle drie | Masterclass leerjaar 1 en 2: Wie ben ik, klassengesprekken, familie, religie, LHBTI, seksualiteit – Vaardigheden: leren om een mening te formuleren en onderbouwen. Leren luisteren naar wat een ander zegt en daar op een goede manier op reageren; – Wie is de mens? Wat voor invloed heb je als mens op andere wezens? Hoe ga je om met dieren? Bio-industrie, vlees eten, rechten van ratten in je achtertuin – Kunst: wat kunst betekent, wat je kunt uiten, wat het betekent, leren hoe het voor anderen is. – Overlap met NE: Eigen methode: Bezig met identiteit, dus kijken wat de overlap is. – Periode 3: kunst, esthetica, proberen om met V&M overlap vinden. Havo, vwo bovenbouw Havo en VWO 4: – Ethiek: basisbeginselen, vooroordelen, vooronderstellingen, stereotyperingen, open filosofische houding versus dogmatisme, 3 grote filosofische stromingen m.b.t. ethiek. Daar vanuit ethisch dilemma benaderen. Uitvinden vanuit welk idee ze iets doen. Wat vind je belangrijk(er), wat vind je waardevol. à discussies. – Mondiale ethiek: verantwoordelijkheden mondiaal. Literatuur vanuit Peter Singer. – Vwo: etnocentrisme. Je krijgt je normen en waarden mee van jouw cultuur. Vraag aan leerlingen: wat vind je nu zelf? Continu proces. – Schriftelijke opdrachten. – Sociale en politieke filosofie. ‘we willen allemaal vrij zijn’. Hoe doe je dat nou als iedereen een ander beeld heeft? Wat voor regels moeten er zijn? – Wijsgierige antropologie: diep in op wie of wat is de mens? Wat zijn de gevolgen van jouw mensbeeld op anderen? Verschillende onderwerpen worden behandeld, zoals: Persoonlijke identiteit, hoe kom je erachter wie je bent, welke invloed van omgeving? Gender, literatuur vanuit Simone de Beauvoirt en verschillende filosofen met verschillende beelden m.b.t. gender. Religie, de rol van technologie/techniek. Onderdeel van wie jij bent? Bv. Planning apps. Pak je dan niet een stukje van iemand af? Bv. M.b.t. planning. Als je moet kiezen, wat wil je eerder weghebben? Je telefoon of je pink? – Ethiek: aanhaken bij actualiteiten die bij andere vakken spelen. – Lijnen met maatschappijleer. Havo 5: elke 4 jaar wordt een ander onderwerp behandeld. Nu: Denken over democratie. – Wie mogen meedoen in een democratie? Is democratie de beste staatsvorm voor ons mensen/waar liggen de grenzen voor democratie? Is er ruimte voor alle politieke partijen? Vrijheid van meningsuiting. – Laatste hoofdstuk van het boek is burgerschapsonderwijs. Daar wordt ingegaan op meerdere filosofen met een visie zoals: Onderwijs moet je overlaten aan professionals. Of: docenten, ouders, meerdere partijen. Kinderen moet je beschermen van indoctrinatie van docenten/ouders/overheid. Waarom moet ik beschermd worden tegen mijn ouders?. Biesta: Wat vinden de leerlingen van het onderwijs op het Eckart? Eigen ideeën over burgerschapsonderwijs. Commentaar vanuit leerlingen/ouders op het lesaanbod is dat er alleen maar westerse filosofie wordt behandeld, dat zit in het curriculum. Tot 2 jaar geleden zijn alleen maar blanke westerse mannen behandeld. Waarom niet meer diversiteit? Door cito/SLO gekeken om meer diversiteit hierin te creëren. Eeuwigdurende discussie. – Volgende onderwerp: Milieufilosofie. Verschillende visies, visies op oplossingen, mondiale filosofie. Doel is om niet sturend te zijn. VWO 5: Vrij analytisch jaar, wetenschapsfilosofie wordt aangeboden: Wat is kennis? Hoe kom je aan kennis, hoe zeker is kennis, hoe komt het dat men overtuigd is van de positie/vorm van de aarde en dat we weten dat het niet zo is? Context van dingen die er spelen. Uitstapjes naar bv. Herdenkingsplekken m.b.t. de Tweede Wereldoorlog? Leerlingen leren om gebeurtenissen in context te plaatsen. Bijvoorbeeld dat men terugvalt in religie. De wetenschap pretendeert helemaal niet dat alle kennis in pacht te hebben. Verschillende visies, omgaan met die onzekerheid, waarom hangen we de wetenschap zo aan? Grens met pseudowetenschap, omgaan met andersdenkenden, invloed van techniek/technologie op wie we zijn, etc. Natuurlijke hulpbronnen, verdelen daarvan, heel erg gericht op kennis en wetenschap. Wetenschappelijk artikel onderzoeken op wetenschappelijkheid, bijvoorbeeld m.b.v. de Empirische cirkel, deze testen: inductie, deductie, logica, wetenschappelijke artikelen (wetenschapsjournalistiek). Verschil met artikel zelf? En wat wetenschapsjournalisten ermee doet in het artikel. Is altijd gekleurd. Wat verwacht je van de lezer? VWO 6: Nieuw examenonderwerp: De invloed van techniek en wetenschap op de vraag naar de mens. Het gaat bijvoorbeeld over Artificiële intelligentie (AI), fenomenologie, eerste persoons perspectief, derde persoons perspectief. Een boek kan uitgaan van de eerste persoon, dus geeft dat een bestaanservaring. Hoe ervaart iemand een ervaring/situatie? Gender issues, kolonialisme: je wordt tot zwarte gemaakt, je wordt tot vrouw gemaakt. Auteur maakt onderscheid tussen ‘tot slaaf gemaakte’, ‘tot neger gemaakte’, ‘tot zwarte gemaakte’. Literatuur: Franz Fanon. Techniek krijgt meer invloed. Gaan we morele keuzes meer uitbesteden aan AI? Grensvervagingen, kwantummechanica (i.s.m. natuurkunde). Wanneer krijgt een wezen cognitie? Ontwikkelingsfasen: wanneer beseffen kinderen iets? (Ontwikkelingspsychologie). |
Tips en vragen
In bepaalde contexten en onderwerpen is er overlap met andere vakken, zoals: Nederlands, Natuurkunde, Maatschappijleer en Levensbeschouwing.
Wat verwacht je van de lezer bij het lezen van (wetenschappelijke) artikelen en waar kun je vanuit gaan? Deze vragen komen terug bij meerdere docenten. Filosofie kan helpen om hier meer informatie en handvatten voor te geven.
Bij filosofie wordt Het gesprek als tip meegegeven als concrete activiteit in de klas. Ga met elkaar in gesprek, stel vragen, sta open voor elkaar en elkaars mening. Zo leer je van en met elkaar.
Geschiedenis
Profiel en invulling van het vak
Het vak Geschiedenis is een keuzevak voor alle niveaus en gaat over de historie van de wereld in chronologische orening. Het baseert zich op een kritisch onderzoek van bronnen. Dit vergt het vergaren van informatievaardigheden. Geschiedenis wordt gebaseerd op een grote diversiteit aan bronnen, zoals geschreven en gedrukte bronnen, interviews en ongeschreven bronnen uit de archeologie.
De belevingswerelden Status, Lidmaatschap en Activiteit komen ruimschoots aan bod. Vanwege het sociologische karakter binnen geschiedenis kan er een relatie worden gelegd tussen handelingen van mensen toen en handelingen van mensen nu. Het gaat daarbij om bestuursvormen, religie en betekenisvolle gebeurtenissen in het verleden die een gevolg hebben voor de hedendaagse tijd. Tevens wordt veel aandacht besteed aan het omgaan met bronnen en het herkennen van betrouwbare bronnen.
Koppeling met burgerschap en belevingswerelden
Belevingswereld | Invulling |
Status | Bestuursvormen. Leerlingen leren over de maatschappij: kennis en vaardigheden. |
Lidmaatschap | Ieder historisch thema/paragraaf kan worden ingekleed en gekoppeld aan een hedendaags thema. Een voorbeeld over Reformatie: Luther en de katholieke kerk en oorlogen en conflicten vandaag de dag. Een ander voorbeeld: Carnaval wordt in het Zuiden van Nederland wel gevierd maar in het Noorden niet. Rutte die in 2023 excuses voor het slavernijverleden heeft gemaakt, maar in het verleden nog niet. |
Activiteit | Het checken van betrouwbaarheid wordt behandeld als vaardigheid: wanneer is een bron betrouwbaar en wanneer niet? Vaardigheden hierbij zijn: het maken van een stappenplan, waar kijk je naar, de maker van de bron, waar speelt het zich af, wanneer speelde het zich af, welke achtergrond, is de auteur bevooroordeeld en/of partijdig, wat is de aard van de bron: een dagboek, brief of naslagwerk? Buiten de les: Leerlingen van de Masterclass bezoeken een begraafplaats n.a.v. de Tweede Wereldoorlog en besteden expliciet een week aan de Tweede Wereldoorlog. Leerlingen van klas 3 en 4 bezoeken Normandië (Frankrijk) met verschillende scholen om op het stadhuisplein het Bevrijdingsplan te doven. Voor deze reis is een motivatiebrief verplicht. Leerlingen van de derde klas gaan naar Overloon. |
Alle drie | Voor alle klassen: Focuspunten qua geschiedenis: Oekraïne, Israël Palestina, het belang van vrijheid, omgaan met nepnieuws en kritische denkvaardigheden, totalitaire regimes, bestuursvormen. Tevens zijn focuspunten: oorzaak, gevolg, economische sociale invalshoeken bestuderen. Ook wordt transfer gemaakt naar de actualiteiten. Het leren om invalshoeken te gebruiken maakt dat je bronnen beter kunt analyseren. Leerlingen zijn meer op de hoogte van hedendaagse actualiteiten. |
Tips en vragen
Een tip is om in te zetten op actualiteiten. Kijk bijvoorbeeld Nieuwsbericht of kijk het journaal. Behandel daar stellingen bij of houd een discussie.
Belangrijke vaardigheden bij geschiedenis zijn: debat-, discussie-, presentatievaardigheden en kritische denkvaardigheden. Gebruik daarvoor bijvoorbeeld een ‘nep nieuwsbericht’ van De Spelt.
Volg of bied een workshop aan over het zelf leren maken van nepnieuws.
Levensbeschouwing
Profiel en invulling van het vak
Het vak Levensbeschouwing wordt gegeven in alle klassen van leerjaar 1 en jaar 2, in havo 4 en vwo 5. De bijdrage van levensbeschouwing is min of meer altijd hetzelfde. Kennis over de samenleving, zeker in relatie tot status, lidmaatschap en activiteit, is verweven in het vak. Die kennis is echter niet het belangrijkste: het belangrijkste zit in de aandacht voor attitudes en verantwoordelijkheid. Er wordt door de docenten van het Eckart gewerkt aan een nieuwe lesmethode. Met deze lesmethode groeien leerlingen met name op affectief niveau. De basis hierin is het model van Krathwol waarbij in leerjaar 1 begonnen wordt met luisteren (basaal). Vanuit daar wordt gewerkt naar levensbeschouwelijk luisteren: ben je in staat te luisteren zonder oordeel, dat oordeel te parkeren en de ander te verstaan? Verstaan betekent: ‘Als ik ik ben en jij jij bent, kunnen we dan zo samenkomen?’
In dat kader wordt materiaal (begrippen, kennis) aangeboden aan de leerling, en wordt de leerling steeds in contact gebracht met mensen met een andere kijk op het leven/andere levensbeschouwing.
Belevingswereld | Invulling |
Status | Zie Alle drie |
Lidmaatschap | Zie Alle drie |
Activiteit | Zie Alle drie |
Alle drie | Uitwerking in thema’s: Klas 1: Basisbegrippen levensbeschouwing, cultuur, religie, mythen, riten Klas 2 en 4: Uitwerking van klas 1: Joodse en Hindoeïstische contexten Klas 4 havo: Christelijke en islamitische context. Er wordt in de context afgestapt van het idee van ‘hét’ hindoeïsme. Klas 5 vwo: Aandacht voor onderszoeksvaardigheden passend bij levensbeschouwing. Training in luisteren en echt verstaan. Leerlingen mogen een onderwerp, context en vorm uitkiezen om levensbeschouwing te behandelen. Bijvoorbeeld: ‘Wat kunnen we samen doen als genetica mensen laat classificeren?’ Of: een dystopie (een verhaal). Of: LHBTI+ binnen christelijke gemeenschappen. |
Tips en vragen
Voorbeelden van een opdracht:
- Maak van een verhaal een bibliodrama. Laat mensen elkaars verhaal spelen vanuit een bepaalde rol: dader, slachtoffer of bystander
- Wat gebeurt er met… (vanuit metacommunicatie en invoelingsvermogen)
- Voor de wiskunde-/bètavakken: Ga met afleveringen van Black Mirror aan de slag. Ga op zoek naar dystopieën.
Kom met een docent levensbeschouwing praten.
Maatschappijleer
Profiel en invulling van het vak
Het vak Maatschappijleer wordt in de bovenbouw aangeboden en gaat over de leerling in de maatschappij. Er wordt ingegaan op de verschillende aspecten van de maatschappij, zoals democratische rechtsstaat, criminaliteit, verzorgingsstaat, elementen van politiek en van sociologie. Bij maatschappijleer vergaren de leerlingen met name kennis en iets minder vaardigheden en houding. Toch wordt er veel aandacht besteed aan meningsvorming, bewustwording en debatteren.
De belevingswerelden Status, Lidmaatschap en Activiteit komen alle drie naar voren, omdat het gaat over het leven in de maatschappij en de aspecten die daarbij horen: democratie, rechtsstaat, waarden, politiek, macht, cultuur, etc.
Koppeling met burgerschap en belevingswerelden
Belevingswereld | Invulling |
Status | Zie Alle drie |
Lidmaatschap | Zie Alle drie |
Activiteit | Zie Alle drie |
Alle drie | Uitdrukkelijke aandacht voor het feit dat je er als leerling, als mens, erbij hoort. Kennis over de democratie. Kennis over de rechtsstaat. Aandacht voor waarden, politieke stromingen, identiteit, thema’s in de maatschappij zoals macht en cultuur. Praten over maatschappelijke probleem. Havo: Aandacht voor het debat d.m.v. een simulatie van een vergadering van de Verenigde Naties Mavo: Leerlingen leren argumenteren. Dit is voornamelijk gericht op de informatiekant. Alle leerlingen houden zich bezig met een waardenlogboek. |
Mens en Maatschappij
Profiel en invulling van het vak
Het vak Mens en Maatschappij (M&M) is een samenvoeging van geschiedenis en aardrijkskunde en wordt aangeboden aan de onderbouw. Alle onderwerpen die worden behandeld kunnen gezien worden als burgerschap en kunnen vallen onder (een van) de drie belevingswerelden. Tevens worden bij M&M kleine opdrachten besproken: ‘Wicked problems’ genoemd. Er wordt aandacht besteed aan het creëren van begrip waarmee polarisatie kan worden ondervangen. Ook wordt aandacht besteed aan onderzoeksvaardigheden: hoe beargumenteer je, hoe luister je, emoties mogen er zijn en oordelen worden gedaan op basis van feiten.
Koppeling met burgerschap en belevingswerelden
Belevingswereld | Invulling |
Status | Zie Alle drie |
Lidmaatschap | Zie Alle drie |
Activiteit | Buiten de les: Leerlingen kunnen voor hun profielwerkstuk kiezen voor het onderwerp: ‘Alle kans voor burgerschap’. |
Alle drie | Bij M&M worden kleine opdrachten besproken: ‘Wicked problems’ genoemd. Er wordt aandacht besteed aan het creëren van begrip waarmee polarisatie kan worden ondervangen. Ook wordt aandacht besteed aan onderzoeksvaardigheden: hoe beargumenteer je, hoe luister je, emoties mogen er zijn en oordelen worden gedaan op basis van feiten. |
Tips en vragen
Vanuit M&M wordt de behoefte en de tip aangedragen om voor burgerschap aandacht te vragen voor concrete werkvormen, tools en werkwijzen. Dit zorgt voor een duidelijker beeld en het afkaderen van wat burgerschap is, en hoe het kan worden aangeboden.
Biologie
Profiel en invulling van het vak
Het vak Biologie is een keuzevak, en richt zich op organismen, levensprocessen en levensverschijnselen. Biologie omvat onderwerpen zoals fysieke structuur, chemische processen, moleculaire interacties, mechanismen, ecologische samenhang, ontwikkeling en evolutie. Bij biologie wordt de cel erkend als fysieke basiseenheid va het leven, genen als basiseenheid van erfelijke informatie en evolutie als het mechanisme achter het ontstaan en uitsterven van soorten. Bij een aantal van deze systemen, structuren en mechanismen kan een relatie gelegd worden naar de belevingswerelden Status, Lidmaatschap en Activiteit. Het gaat hier bijvoorbeeld om voortplanting, seksualiteit (LHBTI+ en nabootsen van menstruatiepijn voor mannen), duurzaamheid (voedsel, transport, verwarming, energie) en voedsel (herkomst van Nederlandse producten en voedsel bereiden).
Koppeling met burgerschap en belevingswerelden
Belevingswereld | Invulling |
Status | Tweede klassen: Het COC Komt voorlichting geven over LHBTIQ+ in het kader van seksualiteit. Voortplanting: Een gastdocent komt langs met een apparaat om menstruatiepijn na te bootsen voor mannen. |
Lidmaatschap | Tweede klassen: Aanbod van Project Duurzaamheid, over voedsel, transport, verwarming, energie en zonnepanelen. Leerlingen ontdekken onder meer hoeveel energie wordt verbruikt, wat ze eten, wat voor producten regionaal zijn. |
Activiteit | Mavo 2: Tijdens de Brainportweek wordt Duurzaamheid behandeld. Leerlingen controleren waar groenteproducten vandaan komen. Met Nederlandse producten wordt een gerecht gemaakt. Havo 4, vwo 4: Project Duurzaamheid. Leerlingen onderzoeken met schepnetten de waterkwaliteit van de rivier De Dommel en maken verslag. De Dommel was een open riool. Wat is de waterkwaliteit nu? |
Alle drie | N.v.t. |
Mens en Natuur
Profiel en invulling van het vak
Het vak Mens en Natuur wordt aangeboden in jaar 1 en jaar 2 van de mavo en is een combinatie tussen de schoolvakken Biologie, Natuurkunde en Scheikunde. Hierin leren ze zowel binnen als buiten het schoollokaal over verschillende onderwerpen, zoals energie, duurzaamheid, wonen, water en brandstof.
De belevingswerelden Status en Activiteit komen aan bod.
Koppeling met burgerschap en belevingswerelden
Belevingswereld | Invulling |
Status | Leerlingen kunnen elkaars huis vergelijken, zonder waardeoordeel, precies zoals het huis is. Dit kan worden gekoppeld aan domesticatie (recht om te wonen) |
Lidmaatschap | N.v.t. |
Activiteit | Aandacht voor het berekenen van energie met de energiekast thuis. Aandacht voor manieren waarop je energie kunt besparen Aandacht voor brandstoffen en energie. Aandacht voor waterzuivering. |
Alle drie | N.v.t. |
Natuurkunde
Profiel en invulling van het vak
Het vak natuurkunde wordt aangeboden vanaf jaar 3 en is een keuzevak. Het vak behandelt de algemene eigenschappen van materie, straling en energie, evenals het gedrag ervan in de ruimte en tijd. Het gaat bijvoorbeeld fenomenen als kracht, beweging, evenwicht, warmte, licht, geluid, magnetisme en elektriciteit. Het is een exacte wetenschap met het belangrijkste doel om te verklaren hoe de wereld vanaf het universum tot de kleinste deeltjes werkt en in elkaar steekt.
De belevingswerelden Lidmaatschap en Activiteit komen aan bod. Bij Lidmaatschap wordt ingegaan op de leerling in de rol van wetenschapper en de (ethische) verantwoordelijkheden die een wetenschapper draagt. Hierdoor heeft natuurkunde raakvlakken met het vak Filosofie. In de regio Brainport houden leerlingen zich bezig met een opdracht vanuit ASML en kan worden ingegaan op profielkeuze. Daardoor heeft Natuurkunde raakvlakken met LOB. Daarnaast wordt in deze opdracht ingegaan op maatschappelijk belang in relatie tot de inhoud van de opdracht.
Koppeling met burgerschap en belevingswerelden
Belevingswereld | Invulling |
Status | N.v.t. |
Lidmaatschap | Leerlingen leren vanuit de rol van ‘wetenschapper’ en passen daar hun houding en werkwijze op aan. Op die manier dragen ze verantwoordelijkheid naar hun omgeving. Bovenbouw: Leerlingen behandelen ingewikkelde thema’s, zoals radioactiviteit. Als wetenschapper draag je (ethische) verantwoordelijkheid voor wat je doet. Voorbeelden van onderwerpen zijn Wapens en techniek. Welke verantwoordelijkheid draag je om daar iets nieuws in te ontwerpen? |
Activiteit | Als Brainporter houden de leerlingen zich bezig met ASML in de Brainportregio, in het kader van profielkeuze. Hierbij worden vragen behandeld als: ‘Waar kun je terecht komen als je een profiel kiest? Bij welke bedrijven? Bovenbouw: Meer focus op toepassing van natuurkunde: kernfusie, kernenergie en duurzame energiebronnen. Leerlingen bekijken altijd twee kanten van het verhaal. Voorbeeld bij kernenergie: Enerzijds krijgen ze het technische verhaal, anderzijds het politieke verhaal. Wat vinden ze daarvan? Daarin is ruimte voor eigen beleving/eigen mening van de leerling. Toepassingsgerichtheid maakt dat de leerlingen verder kijken dan de techniek. Daarbij reist de vraag: ‘Wat kan ik ermee in de maatschappij? Welke bijdrage kan ik leveren voor een betere aarde? Leerlingen ontwerpen een poster over maatschappelijke onderwerpen, zoals biofysica en maatschappelijk belang. |
Alle drie | N.v.t. |
Tips en vragen
Voer practica uit om te laten zien dat er meer is dan theorie. Bij duurzaamheid kun je bijvoorbeeld iets isoleren met materiaal om materiaaleigenschappen te testen op geschiktheid.
Onderzoek en neem de houding van een wetenschapper aan. Toon feiten aan met natuurkunde.
Scheikunde
Profiel en invulling van het vak
Het vak Scheikunde wordt aangeboden vanaf leerjaar 3 en is een keuzevak. Scheikunde richt zich op de studie van samenstelling en opbouw van stoffen (van klein naar groot), de chemische veranderingen die plaatsvinden onder bepaalde omstandigheden en de wetmatigheden die daaruit te destilleren zijn.
De belevingswerelden Lidmaatschap en Activiteit komen naar voren. Met betrekking tot de leerling als Brainporter wordt soms de samenwerking gezocht met bedrijven in de regio. Met betrekking tot Activiteit wordt bij Scheikunde gewerkt met de lesmethode NOVA. Deze behandelt relevante maatschappelijke onderwerpen en activiteiten zoals drugs(afvallozing), het broeikaseffect en de vuurwerkramp.
Koppeling met burgerschap en belevingswerelden
Belevingswereld | Invulling |
Status | N.v.t. |
Lidmaatschap | Bij het onderwijsaanbod worden soms bedrijven vanuit Brainport betrokken voor een beter beeld van scheikunde in de omgeving. Leerlingen oriënteren zich als Brainporter op hun omgeving. |
Activiteit | De lesmethode NOVA is maatschappelijk gericht, vanwege de behandelde actualiteiten die momenteel spelen. Een voorbeeld is: Onderzoek op de Technische Universiteit. Er worden relaties gelegd tussen organische chemie, het broeikaseffect, de atmosfeer, de stikstofcrisis, de vuurwerkramp en oorlog met chemische stoffen, (werking van) drugs en drugsverbranding Hierbij is ruimte voor meningen en eigen inzichten. Buiten de les: Een select groepje krijgt vanuit Fontys en/of de TU in de Brainportregio de mogelijkheid om een bedrijfsgericht, maatschappelijk of duurzaam probleem op te lossen. Klas 2 HTO: behandelt vrouwelijke rolmodellen met een technisch beroep. Klas 2: behandelt het Planetarium over o.a. oplopende temperaturen en klimaat. |
Alle drie | Leerlingen gaan aan de slag met chemische industrie. Het is milieugericht en er wordt aandacht besteed aan hoe processen binnen een fabriek werken. |
Onderzoek en Ontwerpen
Profiel en invulling van het vak
Het vak Onderzoek en Ontwerpen (O&O) wordt aan alle klassen van havo en vwo aangeboden en kan worden gekozen als examenvak. Bij O&O werken leerlingen aan problemen van opdrachtgevers met behulp van techniek en technologie. Deze opdrachtgever komt uit de Brainportregio.
De belevingswerelden Status, Lidmaatschap en Activiteit zijn alle drie verweven in O&O. De opdrachten van vanuit de organisaties vragen om echte handelingen en een oplossing bieden voor een echt probleem. Deze problemen zijn vaak ook maatschappelijk georiënteerd. Voorbeelden van onderwerpen zijn: het bieden van een gezonde snack, het realiseren van meer duurzaamheid in de stad en een oplossing bieden tegen wateroverlast en/of betere gezondheid.
Koppeling met burgerschap en belevingswerelden
Belevingswereld | Invulling |
Status | Zie Alle drie |
Lidmaatschap | Zie Alle drie |
Activiteit | Zie Alle drie |
Alle drie | De opdrachten zijn projecten met maatschappelijke relevantie vanuit opdrachtgevers in de Brainportregio. Ieder schooljaar is er een curriculumverandering, waardoor projecten nooit altijd gebeuren. Voor O&O geldt dat kennis altijd wordt vergaard vanuit een vertrekpunt van zelfkennis. Hieronder volgt een idee van opdrachten voor O&O. Onderbouw Brugklas: Projecten zijn redelijk beperkt, omdat het een introductiejaar is. Tweede klas: Leerlingen denken na over gezondheid door een gezonde snack te ontwikkelen voor De Kleine Berg in Eindhoven: creatieve buitenruimte voor de mensen. Ook denken ze na over een hotelkamer voor rolstoelgebruikers. Bovenbouw: Leerlingen denken na over verantwoordelijkheden, invloed, gevolgen voor maatschappij (bijv. privacy, creativiteit, inclusiviteit, duurzaamheid, samenwerken). Welke belangrijke aspecten en wat zijn de oorzaken en welke gevolgen heeft onze oplossing voor de maatschappij? Bovenbouw: Leerlingen behandelen tijdens hun presentatie: wat is het ‘waarom’ van dit vraagstuk? Wat wil ik hiermee betekenen voor de maatschappij? Leerlingen denken na over een opdracht m.b.t. een duurzame stad d.m.v. Podiumontwerp. Waarom doe je dit? Wat zit erachter? Wat levert het op voor de opdrachtgever? Wat levert het op voor de maatschappij? Voorbeelden van opdrachtgevers: Stichting technasium om de grotere maatschappelijke problemen te benaderen, zoals wateroverlast, gezondheid, mobiliteit en duurzaamheid. Uitdaging: dat leerlingen zich niet gaan verliezen in alle kennis en wat is nou echt het probleem hierin? Het lastige daarin: leerlingen komen voor dilemma’s te staan. Bijv. disciplines die tegenover elkaar komen te staan. Wat wil de ene expert en wat wil de andere expert? Hoe ga je om met de tegengestelde belangen vanuit verschillende rollen en doelgroepen? Leerlingen in de bovenbouw leren m.b.v. de toolbox ‘Ethics for design’ te kijken vanuit de tegengestelde belangen van verschillende doelgroepen. Leerlingen leren ook zichzelf inhoudelijk kennen: geen specifieke leerdoelen (curriculum), maar zelf op onderzoek uit te gaan. Docenten hebben uitdrukkelijk een coachende rol. |
Tips en vragen
Tip gevraagd: Werkvormen om de grotere kwesties ook klassikaal te bespreken. Groot maatschappelijk probleem: hoe ga je dat gesprek effectief aan?
Toepassingsgericht Onderwijs
Profiel en invulling van het vak
Het vak Toepassingsgericht Onderwijs (TO) wordt aangeboden in leerjaar 1 t/m 4 op de mavo. De leerlingen gaan aan de slag met vragen uit het échte leven, zoals: ‘Waar moet een leuke speeltuin aan voldoen?’ Of: ‘Hoe kun je ouderen langer zelfstandig laten wonen?’ Of: ‘Wanneer is een escaperoom uitdagend genoeg?’ Er worden allerlei soorten materialen en technologieën gebruikt om tot een oplossing voor de doelgroep te komen.
De belevingswerelden Status, Lidmaatschap en Activiteit komen alle drie naar voren. Er wordt gewerkt aan praktische oplossingen voor maatschappelijke problemen. Dat vergt ook het vergaren van inzicht in de doelgroep en de betekenis van de problemen hierbij voor de doelgroep.
Koppeling met burgerschap en belevingswerelden
Belevingswereld | Invulling |
Status | Zie Alle drie |
Lidmaatschap | Zie Alle drie |
Activiteit | Zie Alle drie |
Alle drie | Leerjaar 1: Project 1: Opdracht: programmeren met een mBot auto. Ze kiezen een project waarbij ze de auto moeten programmeren om een ziekenhuis te helpen met eten bezorgen / ze een doolhof moeten doorlopen / ze in een magazijn moeten kunnen rijden / over het land rijden om voor de groenteelt te zorgen. Project 2: Opdracht: is nog in ontwikkeling. Ze gaan in ieder geval leren hoe je moet boren / zagen / schuren etc. Maar ook hoe je een mapje aanmaakt op je OneDrive en hoe je een goed Word document maakt, hoe je onderzoek doet etc. Project 3: Opdracht: maak een reclamefilmpje. Ze gaan op zoek naar een reclamefilmpje, moeten dit volledig ontleden om te bedenken welke shots ze nodig hebben en gaan dit vervolgens helemaal zelf namaken. Leerjaar 2: Project 1: Opdracht: werken met een lasersnijder. Ze gaan als architect aan de slag om een huis volledig naar eigen wens in te richten. Project 2: Opdracht: VR. Ze gaan aan de slag om een virtuele wereld van de toekomst te ontwerpen. Project 3: Opdracht: nog in ontwikkeling. Ze gaan iig aan de slag met een robotarm en waarschijnlijk ook een cursus solderen. Leerjaar 3: Project 1: Opdracht: maak een app. De leerlingen kiezen zelf welke app ze willen maken: een quiz / een avonturenspel / een muziekapp / een sport app. Project 2: Opdracht: vakkanjers (deze opdracht wisselt jaarlijks). Dit jaar gaan ze een manier bedenken om tijdens de Olympische Spelen stroom op te wekken. Dit kan zijn door een beweging van de sporter, maar ook door de supporters. Project 3: Opdracht: programmeren met Arduino. De leerlingen kunnen weer kiezen tussen opdrachten: ontwikkel een systeem die een chauffeur kan waarschuwen / ontwikkel een mammoet spel voor het prehistorisch dorp / ontwikkel een robot bij die de functie van een bij kan overnemen wanneer deze is uitgestorven / ontwikkel een geldtelmachine voor de kermis. Leerjaar 4: Project 1: ontwikkel een spel voor groep 8! Leerlingen hebben de vrije keuze waarover dit gaat en wat ze gebruiken. Project 2: volledig eigen vrijheid. Er worden wel enkele voorbeelden aangedragen. Oplossingen bedenken voor de gemeente Nuenen / een spel maken voor Embedded Fitness etc. Maar de leerlingen mogen ook zelf met een opdracht komen. |
Wiskunde
Profiel en invulling van het vak
Bij wiskunde wordt aandacht besteed aan werken met getallen, patronen en structuren. Wiskunde bestaat vooral uit meetkunde, analyse, kansberekening en algebra. In de bovenbouw kunnen leerlingen kiezen uit specifieke onderdelen van wiskunde die tevens relevant is voor het profiel: wiskunde A, B, C of D. Wiskunde heeft zich de afgelopen vijftig jaar ontwikkeld van ‘kale’ wiskunde naar het leggen van verbanden met de realistische wereld.
Koppeling met burgerschap en belevingswerelden
Belevingswereld | Invulling |
Status | Zie Alle drie |
Lidmaatschap | Zie Alle drie |
Activiteit | Zie Alle drie |
Alle drie | De contexten in de lesmethode kunnen bewustwording creëren m.b.t. de samenhang tussen burgerschap, maatschappelijke onderwerpen en wiskunde. Denk bijvoorbeeld aan statistieken, demografie, gevolgen van algoritmes, zaken die wiskundig verklaard kunnen worden, etc. Het verschilt sterk per onderwerp en docent wiskunde hoe en hoeveel er met de onderwerpen wordt omgegaan. Activiteit buiten de les: Leerlingen in vwo 6 met Wiskunde D in hun pakket nemen deel aan een wedstrijd in Nijmegen. De onderwerpen kunnen gekoppeld worden aan burgerschap. Een voorbeeld van een onderwerp is Wiskunde in de politiek. |
Tips en vragen
De contexten in het boek kunnen een stukje bewustwording creëren.
Er valt winst te behalen wanneer wiskunde zo aangeboden wordt dat de leerlingen er echt iets aan hebben voor de toekomst.
Mentorles, LOB
Profiel en invulling van het vak
De vakken Mentorles en LOB kunnen het beste samengevoegd worden, omdat het onderwijsaanbod van LOB vaak samenvalt met de mentorlessen. Mentorles wordt aangeboden aan alle leerlingen. Deze lessen zijn er om te begeleiden bij de studieloopbaan van de leerlingen. LOB wordt aangeboden aan de leerlingen van mavo 3, havo 4 en vwo 4. Hierbij wordt ingegaan op profielkeuze en studieloopbaan na het voortgezet onderwijs.
Koppeling met burgerschap en belevingswerelden
Belevingswereld | Invulling |
Status | Leerjaar 1 en 2: Voorlichting COC over Seksuele diversiteit |
Lidmaatschap | Zie Alle drie |
Activiteit | Havo 3: Aandacht voor snuffelstage en netwerken |
Alle drie | Leerjaar 1: Playing for succes Leerjaar 2: Theatervoorstelling Check it out, over verslavingen Havo 3: Behandelen van het spel Toekomstcoderen met aandacht voor waarden, interesses, kwaliteiten, reflectie en kernkwadranten. Aandacht voor: ‘welke profielkeuze ga ik maken?’ Havo 4: Uitbreiding van aanbod havo 3. Tevens: Waar hoor je allemaal bij in de maatschappij en binnen jouw eigen familie? A.d.h.v. opdracht: Interview iemand uit de praktijk en doel het inspiratiespel. Vwo4: Zes studielessen ingericht voor LOB die gaan over: ‘Wie ben ik, wat kan ik, wat wil ik, wat is er allemaal mogelijk. Leerlingen onderzoeken in groepjes op een beroepenavond en studiekeuze-event |
Tips en vragen
Voorbeelden van activiteiten die gedaan kan worden in het kader van burgerschap:
Doe experimenten in de vorm van spellen met kaartjes om een bepaalde keuze te maken.
Geef klassikaal les met een PowerPoint met artikelen en bedenk daar vragen bij. Gebruik filmpjes ter introductie over maatschappelijke onderwerpen.
Muziek
Profiel en invulling van het vak
Het vak Muziek biedt muziekonderwijs. Dit houdt het volgende in: muziektheorie, instrumenten zoals keyboard, zang, gitaar, basgitaar, drums en trommel, je kunnen en durven presenteren en soms ook spelen in een band.
Een directe link met muziek is er nog niet, omdat het met name gaat om de muziek en minder om de maatschappelijke thematiek. Een toenadering kan zijn: het maken en uitvoeren van een muziekvoorstelling/muziekstuk in relatie tot maatschappelijke thematieken. In de koppeling met burgerschap hieronder staat daarvoor een suggestie.
Koppeling met burgerschap en belevingswerelden
Belevingswereld | Invulling |
Status | Zie Alle drie |
Lidmaatschap | Zie Alle drie |
Activiteit | Zie Alle drie |
Alle drie | Analyseer (eigen) teksten en maak koppeling met maatschappelijke thema’s en artiesten die maatschappelijke boodschappen uitdragen. |
Culturele Kunstzinnige vorming
Profiel en invulling van het vak
Het vak Culturele Kunstzinnige Vorming (CKV1) richt zich op kunst en cultuur. Het bevat de onderdelen beeldende kunst, muziek, architectuur en cabaret. Het wordt gegeven in de vierde en vijfde klassen. De leerlingen vormen hun beeldende kwaliteiten in concrete werken.
De belevingswerelden Status, Lidmaatschap en Activiteit komen naar voren in de betekenis die de leerlingen koppelen aan het werk en aan de activiteiten buiten de les: Social Design, Dutch Design week, de Berenkuil en het behandelen van een rap opdracht over een maatschappelijk thema.
Koppeling met burgerschap en belevingswerelden
Belevingswereld | Invulling |
Status | Buiten de les: Vwo 5: In de Brainportweek wordt Social Design en Dutch Design Week behandeld. |
Lidmaatschap | Buiten de les: Mavo 4: Leerlingen gaan naar de Berenkuil om te leren over/met Gravity van gastdocenten. |
Activiteit | Het behandelen van vooroordelen ten opzichte van kunst. |
Alle drie | Havo 4: Behandelen van identiteit en zelfportret en dit presenteren. Behandelen van Architectuur naar aanleiding van het Burning Man Festival. Behandelen van een rap opdracht over een sociaal maatschappelijk thema. Vwo 4: Behandelen van Identiteit en Zelfportret en dit presenteren. Behandelen van architectuur: Maak een persoonlijke, voor jou ideale studieruimte. Behandelen van een Rap opdracht: Behandelen van een rap opdracht over een sociaal maatschappelijk thema. |
Vormgeving en Media
Profiel en invulling van het vak
Het vak Vormgeving en Media wordt aangeboden in de bovenbouw. Leerlingen ontwikkelen hun ontwerptalent en mogen daarbij op allerlei manieren hun creativiteit uiten: tekenen, schilderen, Photoshop, webdesign, interieurontwerp en street-art. Er is veel ruimte voor het uitwerken van eigen ideeën en om persoonlijke beeldtaal en stijl te ontwikkelen.
De belevingswereld Activiteit heeft een relatie met Vormgeving en Media. In de bovenbouw vormen de leerlingen een mening, beschrijven ze hun betrokkenheid en nemen ze stelling door middel van eigen creatief werk.
Koppeling met burgerschap en belevingswerelden
Belevingswereld | Invulling |
Status | N.v.t. |
Lidmaatschap | N.v.t. |
Activiteit | Bovenbouw: Aandacht voor het geven van je mening m.b.t. kunst, werk dat leerlingen zelf maken voorzien van inhoud. Voorbeelden: Engagement, stelling nemen en verbeelden in eigen werk en eindproject mavo 4 met thema: ‘In Actie’. Bij werk van kunstenaars behandelen wat de bedoeling van de maker was. |
Alle drie | N.v.t. |
Tips en vragen
De vraag vanuit de sectie is hoe bepaalde opdrachten gekoppeld kunnen worden aan burgerschap.
Tip: Maak een ‘pest poster’
Tip: Kunst kan heel goed relevant zijn voor burgerschap wanneer een (politieke) mening wordt vertolkt in kunst.
Tip: Rijk bij kunstvakken tools aan de docent aan om rekening te houden met werk van leerlingen dat als controversieel kan worden gezien.
